Met het regeerakkoord gaat de pensioenbonus, die door de Vivaldi-regering werd ingevoerd om langer werken aan te moedigen, al onmiddellijk op de schop.
De huidige pensioenbonus wordt vervangen door een nieuwe regeling waarbij het pensioenbedrag wordt verhoogd met een bonus van 2% (tot 2030), 4% (tot 2040), 5% (vanaf 2040) per jaar dat men blijft werken na de wettelijke pensioenleeftijd. Dit geldt enkel als de gepensioneerde voldoet aan 35 loopbaanjaren van 156 dagen effectieve arbeidsprestaties en 7020 effectief gewerkte dagen.
Deze bonus geldt dus pas vanaf de wettelijke pensioenleeftijd: momenteel 66 jaar, en vanaf 2023 opgetrokken naar 67 jaar. De nieuwe pensioenbonus zal in de praktijk enkel voor de “happy few” weggelegd zijn, mensen die tijdens hun loopbaan al zeker geen zwaar fysiek, mentaal belastend of nachtwerk hebben verricht.
Want wees nu eerlijk: welke werkgever wil iemand tot 70 jaar tewerkstellen om hem of haar een bonus te gunnen? Zeker in veiligheidsberoepen (politie, brandweer, defensie, …) zien ze oudere personeelsleden liever vertrekken en vervangen door jongere ,goedkopere werkkrachten. Of moeten we ons voorstellen dat vuilnisophalers die op 68-jarige leeftijd nog hele dagen vuilniszakken in de vrachtwagen werpen? Of dat verplegend personeel op hun 69ste nog patiënten verzorgen?
In bepaalde sectoren zijn er zeker mensen die vrijwillig langer willen blijven werken dan hun pensioengerechtigde leeftijd. Wij denken dan aan bv. professoren die nu al blijven verder werken na hun pensioenleeftijd. Of personeelsleden met een leidinggevende administratieve functie. Maar ook dan is men afhankelijk van de goodwill van de werkgever, die altijd (vaak jaarlijks) toestemming moet geven om langer actief te blijven.
Is het dan niet beter om mensen een degelijk pensioen te geven op hun pensioengerechtigde leeftijd, in plaats van te werken met bonussen die uiteindelijk enkel haalbaar zijn voor de “happy few”?
Werk moet werkbaar blijven tot het einde
In een vergrijzende samenleving zouden we moeten inzetten op menswaardige loopbanen en duurzame inzetbaarheid. Niet iedereen moet blijven werken tot 67 of langer – maar wie dat wil én kan, moet ondersteund worden. En wie dat niet meer kan, verdient een waardig pensioen. In 2015 vaardigde toenmalig minister van Binnenlandse Zaken Jambon een Koninklijk Besluit uit over ‘werkbaar werk’ binnen de geïntegreerde politie. Het betrof een ‘eindeloopbaanregime’ met de mogelijkheid tot het verkrijgen van een aangepaste betrekking bij een politiewerkgever, in het licht van een leeftijdsbewust personeelsbeleid. Al snel bleek dit een lege doos te zijn omdat alle administratieve functies al waren ingenomen door burgerpersoneel. De weinig beschikbare vacatures situeerden zich meestal in Brussel. Maar welke agent van boven de 58 uit West-Vlaanderen wil dagelijks naar Brussel pendelen om daar wat archiefdozen te vullen?
Bonussen als symboolpolitiek
De nieuwe pensioenbonus is vooral goed voor politieke communicatie. Ze klinkt ambitieus, maar in de praktijk is het opnieuw een voorbeeld van symboolpolitiek: een maatregel die in de realiteit slechts voor een kleine elite werkt, maar waarmee men hoopt de indruk te wekken van hervormingsijver. Ondertussen worden de structurele problemen – lage pensioenen, zware beroepen, werkdruk op oudere leeftijd – niet aangepakt.
Patrick ROIJENS
Algemeen voorzitter